Phát biểu khai mạc và đề dẫn Hội thảo, PGS.TS. Tạ Minh Tuấn, Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam nêu rõ, tại Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ X, nhiệm kỳ 2012 - 2017, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã dặn dò thanh niên cần có “Tâm trong, trí sáng, hoài bão lớn”. Tiếp thu ý kiến chỉ đạo của Tổng Bí thư, Ban Thường vụ Trung ương Đoàn đã phát động trong đoàn viên, thanh niên cả nước thực hiện Cuộc vận động “Xây dựng giá trị hình mẫu thanh niên Việt Nam thời kỳ mới” và xác định những thành tố trong chỉ đạo của Tổng Bí thư là các giá trị cốt lõi trong hình mẫu thanh niên Việt Nam. 

Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ XI, nhiệm kỳ 2017 – 2022 tiếp tục xác định triển khai Cuộc vận động này và cụ thể hóa 3 giá trị cốt lõi thành 12 tiêu chí cơ bản trong hình mẫu thanh niên.Trên cơ sở đó, các cấp bộ đoàn trên cả nước đã cụ thể hóa thành tiêu chí của hình mẫu thanh niên phù hợp với điều kiện thực tế từng địa phương, đơn vị. Cuộc vận động đã có sức lan tỏa lớn trong thanh niên. Các giá trị hình mẫu thanh niên Việt Nam đã trở thành mục tiêu phấn đấu, rèn luyện của các bạn trẻ. Từ những kết quả đạt được, thực hiện Nghị quyết Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ XII, Ban Thường vụ Trung ương Đoàn đã ban hành Kết luận về việc tiếp tục thực hiện Cuộc vận động với nhiều nội dung, giải pháp mới, quan trọng, phù hợp với tình hình mới. Đây tiếp tục được coi là định hướng, thước đo đánh giá hiệu quả của công tác tuyên truyền, giáo dục và sự trưởng thành của thanh niên.

"Thanh niên là chủ nhân của thời đại và tương lai của đất nước. Việc xây dựng giá trị hình mẫu thanh niên không chỉ có ý nghĩa cá nhân mà còn có ý nghĩa lịch sử, thời đại. Giá trị là cốt lõi và linh hồn của văn hóa. Các giá trị luôn mang dấu ấn dân tộc rõ rệt, bằng hình thức và nội dung đặc trưng của dân tộc, chúng đã tạo động lực tinh thần mạnh mẽ cho sự trỗi dậy và phát triển của dân tộc. Việc xây dựng giá trị hình mẫu thanh niên hiện nay một mặt tiếp thu các giá trị văn minh nhân loại, gần gũi hơn với các trào lưu tiến bộ trên thế giới, mặt khác sẽ phát huy được những lợi thế của nền văn hóa Việt Nam đậm đà bản sắc dân tộc cũng như truyền thống bất khuất, lý tưởng cách mạng của các thế hệ đi trước. Hình mẫu thanh niên phù hợp với các hệ giá trị sẽ là nền tảng để mỗi người trẻ tuổi đều có hoài bão lớn lao. Có hoài bão, có niềm tin, có lý tưởng lớn lao mới có thể quy hoạch cuộc đời cho bản thân mình, lập kế hoạch dài hạn cho chính mình; ở đây chính là thanh niên có thể tìm được điểm giao thoa giữa sở thích cá nhân, yêu cầu của đất nước và tầm nhìn của thời đại", PGS.TS. Tạ Minh Tuấn nói.

Theo Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam, trong bối cảnh đất nước đổi mới và hội nhập sâu rộng hiện nay, thanh niên có nhiều cơ hội để thể hiện, phát huy năng lực của bản thân, cống hiến sức trẻ, tiên phong đi đầu trong quá trình xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Tuy nhiên, sự phát triển nhanh chóng và vượt bậc của cuộc cách mạng Công nghiệp lần thứ tư, cùng những diễn biến quốc tế phức tạp đã tạo cơ hội để các thế lực thù địch, phản động coi đó là thời cơ và xem văn hóa là một trận địa mới để không ngừng chống phá, thực hiện thủ đoạn “diễn biến hòa bình”. Đây là nguy cơ gây biến đổi về nhận thức của một bộ phận thanh niên hiện nay về trách nhiệm, vị trí, vai trò của bản thân đối với xã hội, đối với đất nước, dẫn tới tư duy sai lệch, giảm sút niềm tin, phai nhạt lý tưởng cách mạng. Trước những nguy cơ thách thức đó, việc khẳng định hình mẫu thanh niên Việt Nam thời kỳ mới không chỉ cần có tri thức mà còn cần phải có nhận thức, tư duy đúng đắn, có đạo đức, lý tưởng cách mạng vững vàng.

PGS.TS Nguyễn Quốc Bảo tham luận tại Hội thảo

Với hai phần: Giá trị hình mẫu thanh niên - Một bộ phận góp phần hình thành hệ giá trị quốc gia, hệ giá trị văn hoá, hệ giá trị gia đình và chuẩn mực con người Việt Nam; Giải pháp xây dựng giá trị hình mẫu thanh niên Việt Nam góp phần thực hiện hệ giá trị quốc gia, hệ giá trị văn hoá, hệ giá trị gia đình và chuẩn mực con người Việt Nam trong thời kỳ mới, 40 tham luận của lãnh đạo, nguyên lãnh đạo các ban, bộ, ngành, đoàn thể Trung ương; các chuyên gia, nhà khoa học, nhà nghiên cứu, những người hoạt động thực tiễn; cán bộ Đoàn và đại diện thế hệ trẻ tiêu biểu đã gửi về Ban Tổ chức.

Tại hội thảo, PGS.TS Nguyễn Quốc Bảo, nguyên Quyền Trưởng khoa Tư tưởng Hồ Chí Minh, Học viện Báo chí Tuyên truyền nhận định, trong sự nghiệp cách mạng vĩ đại của dân tộc, thanh niên được sự giáo dục rèn luyện của Đảng. Vì vậy, trung với Đảng là một phẩm chất phải có với mỗi thanh niên.

"Không phải ai sinh ra cũng có ngay cho mình lý tưởng sống, thanh niên cũng vậy. Sự hình thành và phát triển lý tưởng cách mạng của thanh niên là kết quả tổng hợp của nhiều yếu tố. Do đó, chúng ta phải đẩy mạnh hơn nữa việc bồi dưỡng giáo dục hình thành lý tưởng sống cho thanh niên theo tư tưởng Hồ Chí Minh. Có như vậy, chúng ta mới khắc phục được biểu hiện "nhạt Đảng, xa Đoàn, phai lý tưởng" ở một bộ phận không nhỏ thanh niên. Đồng thời, hình thành lớp thanh niên thời kỳ hội nhập quốc tế có hoài bão, ước mơ, có lý tưởng cao đẹp, có bản lĩnh chính trị vững vàng, kiên định đường lối độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội", PGS.TS Nguyễn Quốc Bảo nhấn mạnh.

Phát biểu kết luận, Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đoàn, Chủ tịch Trung ương Hội Sinh viên Việt Nam Nguyễn Minh Triết cho biết, đây là một trong số các hội thảo, tọa đàm về 04 hệ giá trị tại các vùng, miền, địa phương, cơ quan, đơn vị, được tổ chức trong 02 năm 2023-2024 theo Kế hoạch số 350-KH/BTGTW, ngày 28/8/2023 của Ban Tuyên giáo Trung ương. Các tham luận đã bám sát với các giá trị, mục tiêu của Hội thảo, trong đó nhiều tác giả đã tập trung phân tích, làm rõ quan điểm của Đảng và tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục, bồi dưỡng thế hệ thanh niên, về những giá trị cốt lõi của người thanh niên trong quá trình xây dựng chủ nghĩa xã hội; về tương quan giữa giá trị hình mẫu thanh niên với hệ giá trị quốc gia, hệ giá trị văn hóa, hệ giá trị gia đình và chuẩn mực con người Việt Nam; đánh giá những kết quả, bài học kinh nghiệm và đề xuất các giải pháp tiếp tục triển khai cuộc vận động “Xây dựng giá trị hình mẫu thanh niên Việt Nam thời kỳ mới”, góp phần triển khai Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, nhất là trong phát huy giá trị văn hóa, sức mạnh con người Việt Nam trong thời kỳ mới.

Những nội dung của Hội thảo là chất liệu vô cùng quý giá đối với tổ chức Đoàn TNCS Hồ Chí Minh trong việc triển khai thực hiện các giải pháp tuyên truyền, giáo dục thế hệ trẻ theo Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng và Nghị quyết Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ XII; đồng thời, cũng là chất liệu để các cơ quan có liên quan tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện, xác lập hệ giá trị quốc gia, văn hóa, gia đình và chuẩn mực đạo đức trong thời đại mới.